ZESPÓŁ PLACÓWEK OŚWIATOWYCH W JAWORZNI

SZKOŁA PODSTAWOWA IM. JANA PAWŁA II 

Oznaczamy porosty w otoczeniu szkoły

Dnia 2 stycznia 2019r. uczniowie klasy VI wraz z nauczycielką przyrody p. Renatą Mazur oznaczyli porosty rosnące na pniach drzew wokół szkoły. Porosty zostały zebrane w listopadzie w czasie zajęć terenowych. Najpierw uczniowie zapoznali się z rodzajami plech porostów występującymi w przyrodzie oraz najczęściej spotykanymi gatunkami. Następnie wszyscy poznali skalę porostową. Skala porostowa – to skala, za pomocą której, poprzez obserwacje typów plech porostów rosnących na korze drzew liściastych, można ocenić poziom zanieczyszczenia powietrza na danym terenie. Porosty pełnią tu rolę gatunku wskaźnikowego.

Porosty potrafią pobierać różne składniki prosto z powietrza, w tym substancje trujące, które magazynują w swoim ciele. Jednocześnie są one bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia, szczególnie na dwutlenek siarki SO2, który hamuje ich rozwój. SO2 jest wytwarzany np. podczas spalania paliw kopalnych (węgiel, ropa naftowa) w fabrykach i domach czy przez jeżdżące samochody. Jeśli powietrze jest bardzo zanieczyszczone porosty w ogóle nie występują lub są bardzo małe, a im jest ono czystsze tym jest ich coraz więcej różnokształtnych i dużych. Z tego powodu organizmy te są świetnym wskaźnikiem czystości powietrza.

Kształt i wielkość porostów zależą od ilości zanieczyszczeń zawartych w powietrzu Przy dość dużym stopniu zanieczyszczeniu pojawiają się co najwyżej porosty skorupiaste. Jeśli powietrze jest trochę czystsze możemy zaobserwować porosty o plesze listkowatej. W miarę jak oddalamy się od skażonego terenu możemy zauważyć, że porosty są coraz większe, coraz bardziej rozgałęzione i „puszyste” – to porosty krzaczkowate. Na obszarach z czystym powietrzem plecha ma często postać długich sztywnych nitek lub frędzelków.

My zebraliśmy z kory drzew liściastych przy szkole 2 gatunki porostów. Są to: złotorost ścienny i popielak pylasty.

Złotorost ścienny

Popielak pylasty

Plecha listkowata, nieregularna. Do podłoża przylega ściśle. Górna powierzchnia plechy ma barwę od jasnoszarej do ciemnoszarej i jest głęboko wcinana.

Plecha listkowata, rozetkowata lub nieregularna. Do podłoża przylega ściśle, tylko brzegi wznoszą się. Górna powierzchnia plechy ma barwę od żółto pomarańczowej do żółtozielonej i jest głęboko wcinana.

Te porosty występują w III strefie wg skali porostowej. Oznacza to, że powietrze jest tu dość zanieczyszczone a stężenie SO2 w powietrzu waha się w granicach 100 - 70µg/m3 . Być może ma na to wpływ położenie szkoły przy uczęszczanej ulicy oraz palenie węglem w piecach przez mieszkańców Jaworzni.